De wet DBA is al jaren in opspraak en iets waar veel startende freelancers zich zorgen over maken. In dit artikel vertellen we je wat de huidige status is en hoe je er mee om moet gaan.

Om de te beginnen wat interessante feiten: 

  • De wet is al meermalen ingevoerd, gewijzigd en op pauze gezet. Waarbij het nu in een soort niemandsland terecht is gekomen waar amper gehandhaafd wordt. 
  • De belastingdienst had bij invoer (in 2016) geen capaciteit om te controleren of haar eigen freelancers wel voldeden aan de wetgeving.
  • De bangmakerij voor de DBA wordt vooral gedaan door bedrijven die daar geld aan verdienen (o.a. payrollers).

De huidige status:

Vrijwel alle bedrijven die zzp’ers inhuren gebruiken nu modelovereenkomsten die aan de wetgeving voldoen en verder wordt er weinig aan de DBA gedaan. Dit met uitzondering van een paar bedrijven zoals de Rabobank die sommige tijdelijke aanvragen alleen open zetten voor mensen in loondienst/detacheerders en waar je dus niet kan reageren als zzp’er. 

Voor 01/01/2020 werd expliciet genoemd dat er niet gehandhaafd werd. Dat is nu iets meer open, maar het gebeurt in de praktijk sporadisch tenzij er echt met opzet wanbeleid is gevoerd. Dit komt mede doordat er nieuwe maatstaven worden ontwikkeld en de wetgeving daardoor in een soort niemandsland terecht is gekomen. 

Wat gaat het waarschijnlijk worden? 

Er zou op 1 januari 2021 een nieuwe wetgeving komen, maar er is tot op heden (22/07/2021) nog steeds geen besluit genomen. Mogelijk door het nieuwe kabinet en doordat ze wel wat anders aan het hoofd hebben met de COVID situatie.

Momenteel gaan er geruchten over 2 oplossingen:

beoordeling met webmodule
Dit is een online vragenlijst voor ZZP’ers en opdrachtgevers om duidelijkheid te krijgen of het als freelance opdracht en dus niet in loondienst uitgevoerd wordt. Als dit de situatie wordt, zal er een verklaring worden afgegeven en op die manier hebben beide partijen de zekerheid dat ze geen loonbelasting en andere premies hoeven te betalen.

Mogelijk wordt dit gecombineerd met een beoordeling aan de hand van een tariefs range. Namelijk dat onder de 16 euro zelfstandigheid is uitgesloten, van 16 tot 65 de situatie beoordeeld moet worden en tarieven boven de 65 vrijgesteld zijn van beoordeling. Deze optie was rond 2019/2020 erg ter sprake, maar hier horen we momenteel weinig meer over.

Meer weten? 

(klik op onderstaande punten om ze te openen)

In dit artikel van de belastingdienst vind je een summiere beschrijving waar hier juist meer uitleg gegeven wordt. 

In het kort wilt de overheid voorkomen dat mensen eigenlijk in loondienst zijn, maar in een schijnconstructie van zelfstandigheid terechtkomen. Met verschillende redenen, namelijk het beschermen van de “medewerker” als zij niet goed weten wat het inhoudt of eigenlijk gewoon liever in loondienst waren. En het voorkomen van het ontlopen van premies door werkgevers. 

De wetgeving is ontwikkeld om schijnzelfstandigheid te voorkomen. Als jij gewoon freelancer bent, en niet jaren bij dezelfde opdrachtgever loopt is de kans klein dat je een boete gaat krijgen bij controle. Je kunt dus nog gewoon veilig starten als zzp’er. Er zijn wel dingen die je kan doen om jezelf in te dekken op bijvoorbeeld contractueel vlak. Daar kunnen wij je bij helpen. 

Maar bedrijven huren nu toch minder in? Dit klopt gedeeltelijk. Er zijn een aantal grote partijen die zwaar in overtreding waren en sommige “freelancers” 10 jaar inhuurden. Die kijken nu kritischer naar hun aanvragen en zetten sommige aanvragen niet meer open voor zzp’ers. Dit zijn echter een klein aantal bedrijven in de markt. 

Het feit blijft dat er nog steeds een tekort aan hoogopgeleide medewerkers (zoals IT’ers) is, de detacheringsbureau’s nog steeds hun mensen kunnen wegzetten en dat jij als freelancer goedkoper bent dan een detacheerder. Dus er is nog steeds vraag en jouw potentiële klanten hebben een voordeel als ze jou inhuren.

In de overeenkomsten moet nu letterlijk worden opgenomen dat de werkgever geen directe aansturing mag geven over de uitvoer van je werk en dat je jouw werkzaamheden zelf in mag delen. Dit biedt al een ruimere basis voor samenwerking. Wij hebben gemerkt dat sinds de invoer, opdrachtgevers veel makkelijker omgaan met zaken zoals thuiswerken. 

Een ander voordeel is dat sommige bedrijven nu een maximale inzet van 1 a 2 jaar hanteren. Dat zorgt voor meer verloop en afwisseling en jij als beginnende freelancer dus makkelijker toe kan treden. 

  1. Modelovereenkomst opstellen met je opdrachtgever. 

Vrijwel altijd levert jouw opdrachtgever al een modelovereenkomst aan die is getoetst en specifiek is toegepast op jouw situatie. Ikzelf ben nog nooit in de situatie geweest dat de opdrachtgever deze niet aan leverde. Mocht het toch zo zijn dat je er een nodig hebt;

Download hier de meest recente versies van de belastingdienst: 

Template modelovereenkomst (algemeen)

Template modelovereenkomst (branche specifiek)

  1. Doe de ondernemerschecklist of de nieuwe versie, de webmodule
  2. Zorg dat je meerdere klanten hebt in 1 jaar.

Dit komt voort uit 2 bronnen: freelancers die al jaren bij 1 opdrachtgever werken en payrollers. 

De eerste groep freelancers is de groep waarvoor de wet is ontworpen, de mensen in verkapte loondienst. Zij hadden zeker in het begin van de invoering een hogere kans om opeens op straat te staan, omdat toen de werkgever (die eerst niet aansprakelijk was) het risico niet wilt lopen. 

De tweede groep, payrollers, verdienen simpelweg hun geld met het verlonen van mensen. Zij nemen je in een soort van loondienst en ontvangen het uurtarief van de opdrachtgever. Eigenlijk een detacheringsconstructie maar dan met de duur alleen op het project. En door jou als zzp’er bang te maken voor de DBA wetgeving, schrijf je je sneller in bij een payroller in plaats van dat je direct je contracten regels met je klant. En hier verdienen ze dan dus ook goed geld mee.

Doordat er een groep freelancers zonder opdracht is komen te zitten (die groep die al 10 jaar bij zijn/haar opdrachtgever zat) zijn deze mensen beschikbaar gekomen. Dit betekent dat er een groter aanbod freelancers is gekomen en jij dus meer concurrentie had. Deze “golf” is namelijk bij de invoer beschikbaar gekomen en deze is intussen weer verdeeld en zit op opdracht. Als je dus nu de overstap wilt maken, is deze invloed al bijna voorbij.

Daarnaast worden sommige opdrachten niet meer uitgezet voor freelancers, dus je kan misschien wat minder makkelijk terecht bij de mainstream opdrachtgevers zoals de Rabobank. 

Het is de taak van de overheid om het volk (en werknemers) te beschermen. Deze bescherming is de kern in het ontstaan van de de wet DBA en hiervoor de VAR. De VAR verklaring bleek lastig te handhaven en daardoor is er een strengere wetgeving gekomen in de vorm van de DBA. De kern hiervan zijn een aantal beoordelingspunten op ondernemerschap en dat bij de DBA de gehele keten aansprakelijk is in plaats van alleen de werknemer/zelfstandige zoals bij de VAR. 

In de afgelopen tijd zijn er veel bedrijven geweest die bij haar medewerkers zelfstandigheid hebben gestimuleerd. In deze gevallen opperde de werkgever bij de werknemer om een inschrijving te doen bij de KVK en hem zo direct weer “in opdracht” hetzelfde werk te laten uitvoeren. Voordeel voor de werknemer; een hoger inkomen. Voordeel voor de werkgever; lagere kosten. Veel mensen zijn ingegaan op deze vorm van verkapte loondienst. Wie wil er nou geen hogere inkomsten? Als er echter ook maar iets mis liep bij de “werkgever”, stopt zij per direct de opdracht met “werknemer” en zit die dus werkloos op straat. Daarnaast bouwden veel mensen geen pensioen op en regelden geen verzekeringen. Je begrijpt het probleem: werkgevers hadden een mooie deal en de werknemer liep in de val. De overheid kon dit niet goed controleren met de VAR verklaring. Ziedaar het ontstaan van de wet DBA. 

Wil je nog meer info over de wet DBA? kijk dan op onderstaande site van de belastingdienst. Mijn advies: als je aan de ondernemer checklist voldoet, meerdere opdrachtgevers hebt per jaar en met elke opdrachtgever een modelovereenkomst opstelt, zou ik er verder niet te veel tijd aan besteden. Die tijd is beter besteed aan jouw core business ;). 

https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/nl/modelovereenkomsten/modelovereenkomsten

Ontvang onze Syllabus